Psychoterapia kobiet w ciąży i okresie okołoporodowym

Czas ciąży i po ciąży (nawet do 2 roku życia dziecka) jest dla kobiety i jej systemu rodzinnego czasem bardzo szczególnym. Doświadczenie macierzyństwa nieodwracalnie zmienia kobietę. Zwłaszcza kiedy po raz pierwszy tego doświadcza, lecz nie jest to reguła. Sam czas ciąży obarczony jest dużą niepewnością, wyobrażeniami, oczekiwaniem, dostosowywaniem się ciała kobiety do dziecka, które rozwija się w jej łonie, występowaniem przeciwstawnych emocji. Stereotypowo panuje przekonanie, że uczucia i przeżywanie ciężarnej kobiety to wynik oddziaływania hormonów. Nawet jeśli część z tych przeżyć to reakcja na zmiany w ciele kobiety to są one prawdziwe i bywają bardzo mocno odczuwalne. W zależności od tego jak otoczenie udzieli wsparcia kobiecie bądź ona sama będzie rozumieć swoje uczucia i stany- okres ciąży może być przeżywany jako pełen nadziei i optymizmu, radości, przyjmowania opieki i zainteresowania ze strony otoczenia, ale także jako pełen izolacji, niepokoju, osamotnienia itp.

Analizując ciążę z punktu widzenia terapeutycznego i psychologicznego jest to chwila ogromnych zmian także w psychice kobiety. Odsłaniają się być może zasypane obszary dotyczące różnych relacji (z własną matką, kobietami w życiu, relacjami rodzinnymi, także relacjami z wewnętrznymi obiektami), w kobiecie kształtuje się struktura nazywana konstelacją matczyną ( wg D. Sterna), staje się ona matką, co ogromnie przyspiesza jej rozwój i dojrzewanie. Jednakże aby coś mogło się stworzyć, pewne struktury muszą ulec osłabieniu i przebudowaniu. Stąd czas nazywany przejrzystością psychiczną (wg M. Bydlowski, T.B. Brazelton, G.B. Cranmer), gdzie niektóre mechanizmy obronne przestają działać. Powoduje to, że kobieta zyskuje dostęp do swojego wnętrza, swoich uczuć, wspomnień, przeżyć także tych bardzo pierwotnych co może nasilać jej niepokój. Zmiany te odzwierciedlają proces dążenia kobiety do rozwiązania konfliktów z własnymi obiektami macierzyńskimi i kształtowania się tożsamości jako matki. Pojawia się szereg pytań na które trudno udzielić sobie jednoznacznej odpowiedzi – kobiety zadają sobie pytanie, czy będę dobrą matką, czy będę w stanie zaopiekować się moim dzieckiem, czy nie powielę błędów moich rodziców, czy je nakarmię, czy będę potrafiła je ochronić. Pobudzają się obszary związane z marzeniami i emocjami wiążącymi się z ciążą, fantazjami na temat porodu, karmienia dziecka i późniejszego opiekowania się nim. Jakie jest nasze wewnętrzne dziecko, wyobrażone i upragnione a jakie się urodzi.

Jeśli czas ciąży i macierzyństwa w okresie do 1-2 roku życia dziecka dostarcza trudnych uczuć i przeżyć (w ciąży nasilony niepokój, stany depresyjne, a po porodzie trudność z nawiązaniem relacji z dzieckiem, duży poziom frustracji i niepokoju) wskazane byłoby skonsultowanie się z psychoterapeutą. Psychoterapia w tym czasie dostosowana jest przeze mnie do potrzeb kobiety, odchodzi się od standardowego settingu (spotkania raz w tygodniu), możliwe są także spotkania w których uczestniczy dziecko. Konsultacje psychoterapeutyczne w tym czasie mają na celu poprawienie jakości życia kobiety, obniżenie niepokoju, lepsze rozumienie siebie oraz wspomożenie jej w podejmowaniu tej trudnej i ważnej roli życiowej jaką jest rola matki.